این روزها شبکههای اجتماعی، نقش مهمی در زندگی و فرهنگ ملتهای مختلف ایفا میکنند و نفوذ شبکههای اجتماعی در میان مردم به اندازهای شده است که زندگی بدون شبکههای اجتماعی عملاً ممکن نیست. یک شبکه اجتماعی، یک ساختار اجتماعی است که از گرههایی (که عموما فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصلاند. به بیان دیگر، یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که دوست دارند علاقهمندیها ، افکار و فعالیتهای خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم با آنان به اشتراک بگذارند.
شبکههای اجتماعی اینترنتی، بهخصوص آنهایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکانهایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را بهطور خلاصه معرفی میکنند و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکران شان را در زمینههای مختلف مورد علاقه فراهم میکنند.
شبکه های اجتماعی همان طوری که از نام شان پیداست، وسایل خوبی برای برقراری ارتباط با دوستان می باشد. تبادل نظریات، احساسات، شریک ساختن عکس ها، صدا، تصویر و نوشتار را برا ی آنهایی که فاصله مکانی زیاد بین شان به عنوان پرده آهنین و جدا کننده عمل می نماید، دیگر دغدغه یی نیست و مانعی ایجاد نمی کند.
در حال حاضر؛ شبکه های اجتماعی مثل گوگل، تویتر، فیس بوک، اسکایپ، جی امیل، یاهو و غیره.... در حال توسعه است. یکی از پرطرفدارترین شبکه های اجتماعی فیس بوک است که با طی پیشرفت های زیادی، امروزه به عضو جدایی ناپذیر از کار و زندگی بسیاری از افراد تبدیل گردیده است.
شبکه های اجتماعی انترنتی مثل فیس بوک این زمینه را برای جوانان مهیا کرده است تا میلیون ها جوان همزمان در این صفحه انترنتی پیام بگذارند و برنامه های مشخصی ترتیب دهند و مفکوره های خود را با یکدیگر شریک سازند.
شبکههای اجتماعی در بسیاری از موارد، از رسانههای تصویری و چاپی پیشی گرفتهاند. بدون شک می توان گفت که رشد سریع شبکههای اجتماعی و نقش آن در افغانستان در زندگی اجتماعی مردم بسیار اثرگذار بوده است.
آزادی بیان در افغانستان نسبت به کشورهای منطقه رعایت شده و قانون اساسی، آزادی بیان را حق شهروندان کشور میداند. ماده سی وچهارم قانون اساسی افغانستان میگوید: "آزادی بیان، از تعرض مصئون است. هر افغان، حق دارد فکر خود را به وسیله گفتار، نوشته، تصویر یا وسایل دیگر، با رعایت احکام مندرج قانون اساسی، اظهار نماید."
با استفاده نادرست از شبکههای اجتماعی در بسیاری از موارد، اختلافهای سیاسی، قومی، سمتی و زبانی به وجود آمده است. شبکههای اجتماعی مثل فیسبوک، زمینه خوب آگاهی و برقراری ارتباط میان آقایان و خانم ها را مهیا ساخته است. از آغاز انقلاب انترنتی در افغانستان و به خصوص در چند سال اخیر، این شبکهها رشد بیسابقهای دارند و بیشتر خانم ها از آن جهت افزایش صمیمیتها، دسترسی به اخبار و اطلاعات و در میانگذاری نظریات و مفکورههایشان پیرامون موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی استفاده میکنند. ولی باید یاد آور شد که این پیشرفت چشمگیر برعلاوه تحولات مثبت و نقشآفرین، پیامدهای منفی و یا هم ناخوشایند را به همراه داشته است. خانم ها امروز علاوه بر آزارواذیتهای خیابانی و سوءاستفادههای جنسی در جامعه، در فضای مجازی نیز در امان نیستند و در معرض توطئهها و اقدامات تجاوزگرانه بعضی افراد کمدانش قرار میگیرند. این حالت باعث بوجود آمدن صدمات روانی و احساسی جدی می شود. این واقعیت ناراحت کننده است؛ اما متاسفانه ما همیشه شاهد این مسایل هستیم .
بنابراین می توان دریافت که یگانه ملت و دولتی که بدون کدام چارچوب منظم واخلاق درست از این شبکهها استفاده میکند، افغانستان است که میشود برایش دچار بودن به فقر دانایی از فهم استفاد? شبکههای اجتماعی گفت و این وضعیت را میتوان نهایت بیبرنامهگی و غفلت نسبت به زندگی وفرد تعریف کرد.
برای بهبودی این وضعیت، لازم است تا به صورت جدی خدمتگذاری حاکم باشد؛ حتا از کمترین فرصت بیشترین استفاده را انجام دهیم در هرسطحی که هستیم باید واقعبینانه برای عمران و آبادی و نجات افغانستان از بحران موجود اقدامات سازنده را روی دست گیریم.
باید دریک چارچوب منظم و عقلانی با رویکرد و فکر شهروند محورانه، از این شبکهها استفاد? بهتری داشته باشیم و بهجای کارهای بیهوده و مصروف شدن در برنامههایی که اصلا خیر و سعادتش بهخود وجامع?مان نمیرسد، به پرهیزید. برای پیشرفت، پویایی، مطالعه دیدگاههای سازنده و از نشرات مطلوب که پیام آور آبادی و سعادت در آن نهفته باشد استفاده کنیم. شبکه های اجتماعی را طوری مدیریت کنیم که همیشه مورد توجه دیگران قرار گرفته و با ارایه مطلب های مفید و ارزشمند، جایگاه اجتماعی و شخصتی خود را حفظ نماییم.